বৰগীত
প্রশ্ন ১। বৰগীতটিৰ মূলভাৱ লিখা ।
উত্তৰঃএই বৰগীতটোত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত মাধৱদেৱে পৰমপুৰুষ শ্ৰীকৃষ্ণৰ শৈশৱৰ এক মধুৰ আৰু লীলাময় ছবি অংকন কৰিছে। গীতটোৰ জৰিয়তে ক’বলৈ চেষ্টা কৰা হৈছে যে কিদৰে ভগৱানে ভক্তৰ স্নেহ আৰু আদৰৰ বাবে সাধাৰণ শিশুৰ ৰূপ লৈ পৃথিৱীত জন্ম লৈছে। যশোদা গাখীৰ উতলাবলৈ ঘৰৰ ভিতৰত যোৱাৰ পিছত, কৃষ্ণে স্তন পান কৰিব নোৱাৰি অভিমান কৰে।
অভিমানত কৃষ্ণে মথনী ভাঙি দৈ-মাখন নষ্ট কৰে, কিছু মাখন নিজে খায় আৰু কিছু বান্দৰবোৰক বিলাই দিয়ে। মায়ে ঘূৰি আহি সকলো দৰ্শন কৰি হতবাক হয় আৰু কৃষ্ণক বিচাৰি ফুৰে। এই ঘটনাৰ জৰিয়তে কৃষ্ণৰ চাতুৰ্য, মাধুৰ্য আৰু শৈশৱৰ অলৌকিকতা ফুটাই তোলা হৈছে।
গীতটোৰ মাজেৰে বাৎসল্যৰ এক স্নিগ্ধ অভিব্যক্তি প্ৰকাশ পাইছে। শিশুৰূপী ঈশ্বৰে কিদৰে ভক্তৰ সান্নিধ্য লাভৰ বাবে কৌশলী লীলা কৰে, সেই কথা বৰগীতটোৱে স্পষ্ট কৰি তুলিছে। এনে লীলাৰ মাজেৰে ভক্ত আৰু ভগৱানৰ আত্মিক বন্ধন দৃঢ় আৰু গভীৰ ৰূপত প্ৰকাশ পায়।
প্ৰশ্ন ২। মাকে কৃষ্ণক কোলাৰ পৰা নমাই থৈ ঘৰৰ ভিতৰলৈ যাওঁতে কৃষ্ণই কি কৰিছিল ?
উত্তৰঃ যেতিয়া মাকে কৃষ্ণক কোলাৰ পৰা নমাই ঘৰৰ ভিতৰলৈ গ’ল, তেতিয়া কৃষ্ণে উৰালত উঠি নিজে মাখন খাইছিল আৰু তাৰ সৈতে লগৰ বান্দৰবোৰকো মাখন বিলাই দিছিল।
প্ৰশ্ন ৩। কৃষ্ণই লৱণুবোৰ কাক ভগাই দিছিল ?
উত্তৰঃ কৃষ্ণে লৱণুবোৰ নিজৰ লগৰ বান্দৰবোৰৰ মাজত ভাগ কৰি দিছিল।
প্ৰশ্ন ৪। কৃষ্ণৰ চাতুৰী খেলা বৰগীতটোত কেনেকৈ প্ৰকাশ পাইছে ?
উত্তৰঃ যেতিয়া যশোদাই কৃষ্ণক স্তন পান নকৰাই ঘৰৰ ভিতৰলৈ গৈছিল, তেতিয়া কৃষ্ণে অভিমানত মথনী ভাঙি মাখন নষ্ট কৰিছিল আৰু কিছু মাখন নিজে খাই কিছু বান্দৰক দিছিল। এই ধৰণৰ কাণ্ড-কৌশলৰ মাজেৰে গীতটোত কৃষ্ণৰ চাতুৰ্য ভাসি উঠিছে।
প্ৰশ্ন ৫। ‘ক্ষীৰ ৰাখিতে গয়াে মাই’ — ইয়াত ‘মাই’ বুলি কাৰ কথা কোৱা হৈছে ?
উত্তৰঃ এই বাক্যত ‘মাই’ শব্দটো শ্ৰীকৃষ্ণৰ মাক যশোদাক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।
প্ৰশ্ন ৬। কৃষ্ণে মথনী ভাঙি পেলোৱাৰ পিছত যশোদাই কি কৰিছিল ?
উত্তৰঃ যশোদাই আহি দেখে গোটেই দৈ নষ্ট হৈছে, আৰু তেওঁ ভাবিলে ক’লৈ পলালে, তাৰ পিছত কৃষ্ণক বিচাৰি ওলাই পৰে।
প্ৰশ্ন ৭। বৰগীতটোত উল্লেখ থকা গাখীৰৰ পৰা প্ৰস্তুত দুটা বস্তুৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ গীতটোত গাখীৰৰ পৰা প্ৰস্তুত হোৱা দুটা বস্তু হিচাপে ক্ষীৰ আৰু লৱণুৰ উল্লেখ পোৱা যায়।
প্রশ্ন ৮। “ সৱ দধি নাশল কহিতু পলাৱল ” -এই শাৰীটো আধুনিক অসমীয়াত লিখা ।
উত্তৰঃ “ সৱ দধি নাশল কহিতু পলাৱল ” -এই শাৰীটো আধুনিক অসমীয়াত হ’ব গােটেইখিনি দৈ নষ্ট কৰি থৈ কোনফালে পলাল ” ।
প্রশ্ন ৯। প্ৰসংগ সংগতি দর্শাই ব্যাখ্যা কৰা—
উড়ল উৱৰে চড়ি লৱণু ভুঞ্জন্ত হৰি
বান্দৰ সৱ লৈয়া সাথে ।
পিও লৱণু বানৰ মাজে ক্ষেপন
বানৰে ধৰয় লুম্ফি হাতে ৷৷ ”
উত্তৰঃউক্ত পংক্তিসমূহ মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ৰচিত বৰগীত পাঠটোৰ পৰা লোৱা হৈছে, যি আমাৰ পাঠ্যপুথিত অন্তর্ভুক্ত। এই পংক্তিসমূহত শ্ৰীকৃষ্ণৰ শৈশৱৰ চাতুৰ্য আৰু দুষ্টামিৰ সজীৱ প্ৰতিচ্ছবি অংকন কৰা হৈছে। গীতটোৰ মতে, যেতিয়া যশোদাই গাখীৰ উতলাবলৈ কৃষ্ণক কোলাৰ পৰা নমাই ঘৰৰ ভিতৰলৈ যায়, তেতিয়া কৃষ্ণে অভিমানত মথনী ভাঙে, মাখন খাই কিছু বান্দৰলৈ বিলাই দিয়ে।
পংক্তিসমূহত দেখুৱোৱা হৈছে যে কৃষ্ণ উৰালত উঠি বান্দৰবোৰক সৈতে মাখন খাই আছে। তেওঁ বান্দৰক লৱণু খুৱাইছে আৰু বান্দৰেও আনন্দেৰে সেই লৱণু হাতত ধৰি লাফ দিছে। এই দৃশ্যৰ মাজেৰে কৃষ্ণৰ শৈশৱৰ সাৰলতা, দুষ্টালি, আৰু অলৌকিক চাতুৰ্য প্ৰকাশ পাইছে। গীতটোৰ ভাষা আৰু দৃশ্যৰ বৰ্ণনাই ভক্তৰ হৃদয়ত এক বাৎসল্যভাৱৰ সৃষ্টি কৰে আৰু শিৱ-ভক্তি পূৰ্ণ মাধুৰ্যতা অনুভব কৰায়।
প্রশ্ন ১০। সমার্থক শব্দবোৰ মিলোৱা –
উত্তৰঃ
সংশয় – দ্বিধা ।
ক্ষমতা – শক্তি ।
ধ্বংস – নিপাত ।
প্রশান্ত – সুধীৰ ।
বহল – পুতল ।
কাচিৎ – দৈবাৎ।
দুন্দুভি – নাগাৰা ।
প্রশ্ন ১১। তলত দিয়া শব্দবোৰৰ সমার্থক ৰূপ লিখা ?
দীন , সব , ওষ্ঠ, দধি , জননী ।
উত্তৰঃ
দীন – দুখীয়া , দৰিদ্র ।
সব – সকলো , গোটেই ।
ওষ্ঠ – ওঁঠ , অধৰ
দধি – দৈ গাখীৰ ।
জননী – আই,মাতৃ ।
প্রশ্ন ১২। বৰগীতটিত থকা দুটাকৈ সমাপিকা ক্রিয়া আৰু অসমাপিকা ক্রিয়া লিখা ।
উত্তৰঃ সমাপিকা ক্রিয়া – ভুঞ্জন্ত , নাশল ।
অসমাপিকা ক্রিয়া – আমিয়ে , ছােড়াই ।
প্রশ্ন ১৩। বিপৰীত লিঙ্গ বুজোৱা শব্দবােৰ মিলােৱা –
পুত্র,ৰাণী, পিতৃ, পুৰুষ, গােৱালনী, বালক, স্ত্রী, পতি, বালিকা, কন্যা,গােৱাল,মাতৃ / জননী
উত্তৰঃ
পুত্র – কন্যা ।
পিতৃ – মাতৃ / জননী ।
পুৰুষ – স্ত্রী ।
বালক – বালিকা ।
পতি – পত্নী ।
ৰজা – ৰাণী ।
গােৱাল – গােৱালনী ।
প্রশ্ন ১৪। শব্দার্থ লিখা ।
কোপিত , হামাকু , অধৰ , অৰুণ – অধৰ ; ছােড়াই , কম্পাৱত , দন্ত , উৱৰে , লুম্ফি , পলাৱল , কহিতু , বানৰ , ক্ষীৰ , মথনী
উত্তৰঃ
কোপিত – খঙত , ক্রোধিত ।
হামাকু – আমাক , মােক ।
অধৰ – ওঁঠ ।
অৰুণ-অধৰ – ৰঙা ওঁঠ ।
ছােড়াই – এৰি থৈ ।
কম্পাৱত – কঁপিব ধৰা , কঁপি উঠা ।
দন্ত – দাঁত ।
উৱৰে – ওপৰত ।
লুম্ফি – লাফমাৰি ।
পলাৱল – পলাল ।
কহিতু – কোনফালে ।
বানৰ – বান্দৰ ।
ক্ষীৰ – তপতাই ডাঠ কৰা গাখীৰ ।
প্রশ্ন ১৫। তলত তালিকাখনৰ কোনবােৰ পদ বিশেষ্য আৰু কোনবােৰ পদ বিশেষণ চিহ্নিত কৰা।
সাধু , নিছলা , ৰং , কম্পিত , ভদ্রতা , ফুল , ফুলাম শৈশৱ
উত্তৰঃ
সাধু – বিশেষণ ।
নিছলা – বিশেষণ ।
ৰং – বিশেষ্য ।
কম্পিত – বিশেষণ ।
ভদ্রতা – বিশেষ্য ।
ফুল – বিশেষ্য ।
ফুলাম – বিশেষণ ।
শৈশৱ – বিশেষ্য ।
প্ৰশ্ন ১৬। মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা কোনখন পুথিক তেওঁৰ জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰঃ
মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা ‘নামঘোষা’ নামৰ পুথিখনক তেওঁৰ জীৱনৰ এক ঐতিহাসিক কীৰ্তিস্তম্ভ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। এই পুথিখনত ঈশ্বৰভক্তিৰ গভীৰ তাৎপৰ্য প্ৰকাশ পাইছে আৰু ভক্তিমূলক সাহিত্যত ইয়াৰ বিশেষ স্থান আছে।
প্ৰশ্ন ১৭। মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা তিনিখন অংকীয়া নাটৰ নাম লিখা—
উত্তৰঃ
মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা অংকীয়া নাটসমূহৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য তিনি খনৰ নাম হৈছে — ‘চোৰধৰা’, ‘দধি মথন’ আৰু ‘ভোজন বেহাৰ’। এই নাটসমূহত ধৰ্মীয় আৰু নৈতিক শিক্ষাৰ সৈতে সংগীত আৰু নৃত্যৰো মিশ্ৰণ পোৱা যায়।
প্ৰশ্ন ১৮। মহাপুৰুষ দুজনাই ৰচনা কৰা গীতসমূহক কিয় ‘বৰগীত’ আখ্যা দিয়া হৈছে?
উত্তৰঃ
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ৰচনা কৰা গীতসমূহক ‘বৰগীত’ আখ্যা দিয়া হৈছে কাৰণ এই গীতসমূহ গভীৰ ভক্তি, উচ্চ ভাবৰ প্ৰতিফলন আৰু অলৌকিক আধ্যাত্মিকতাৰে পৰিপূৰ্ণ। “বৰ” শব্দটোৱে এখানে “উচ্চ” বা “শ্ৰেষ্ঠ”ৰ অৰ্থ বহন কৰে, সেয়ে এই গীতসমূহক বৰগীত বুলি কোৱা হয়।
প্রশ্ন ১৯। ‘ ভটিমা ’ কি আৰু কেই প্রকাৰৰ ?
উত্তৰঃ ভটিমা হ’ল বৈষ্ণৱ সংস্কৃতৰ এক প্ৰকাৰৰ স্তুতিমূলক গীত । ভটিমা তিনি প্রকাৰৰ দেৱ ভটিমা , গুৰু ভটিমা আৰু ৰাজ ভটিমা ।
প্রশ্ন ২০। চমু টোকা লিখাঃ
( ক ) ব্ৰজাৱলী ভাষা ।
( খ ) বৰগীত ।
উত্তৰঃ
(ক) ব্ৰজাৱলী ভাষা :-
ব্ৰজাৱলী হৈছে এটি বিশেষ মহাপুৰুষীয়া ভাষা, যি মহাপুৰুষ শংকৰদেৱ আৰু মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে সাধাৰণ জনতাৰ মাজত ধৰ্মীয় ভাব প্ৰকাশৰ সুবিধাৰ্থে উদ্ভাৱন কৰিছিল। এই ভাষাটোৰ গঠনত বঙালী, মৈথিলী আৰু অসমীয়া ভাষাৰ সংমিশ্ৰণ দেখা যায়। শ্ৰীকৃষ্ণৰ বাল্য লীলাৰ ক্ষেত্ৰ ব্রজধামৰ ভাষাৰ পৰা প্ৰভাৱিত হৈ, ইয়াৰ নাম “ব্ৰজাৱলী” ৰখা হয়। মহাপুৰুষদ্বয়ে তেওঁলোকৰ অধিকাংশ গীত, পুথি, আৰু আধ্যাত্মিক গ্ৰন্থ ব্ৰজাৱলী ভাষাতেই ৰচনা কৰিছিল, যাৰ জৰিয়তে সেই সময়ত সকলো শ্ৰেণীৰ মানুহে সহজে বুজিব পাৰিছিল।
(খ) বৰগীত :-
বৰগীত হৈছে অসমীয়া সাহিত্যৰ এক অপূৰ্ব ধৰ্মীয় সম্পদ, যাক মহাপুৰুষ শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱে শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ ধাৰাত ৰচনা কৰিছিল। “বৰ” শব্দৰ অৰ্থ “শ্ৰেষ্ঠ” বা “উচ্চ”, আৰু এই গীতবোৰৰ আধ্যাত্মিক ভাৱ-বিষয়বস্তু গভীৰ আৰু উচ্চতৰ হওয়াৰ ফলতেই এই নামকৰণ কৰা হয়। ইহঁতৰ দ্বাৰা ৰচিত গীতবোৰ পাছে ভক্তসকলৰ মাজত ‘বৰগীত’ নামেৰে প্ৰসিদ্ধ হয়।
বৰগীতৰ বিশেষত্বসমূহঃ
১. এই গীতসমূহ ব্ৰজাৱলী ভাষাত ৰচিত।
২. ইয়াত শ্ৰদ্ধা, ভক্তি আৰু আধ্যাত্মিকতা মুখ্য।
৩. প্ৰতিটো গীত নিৰ্দিষ্ট ৰাগ আৰু তালৰ ভিত্তিত গাওঁ হয়।
৪. গীতসমূহত দাস্য, শান্ত আৰু বাৎসল্য ভাৱ প্ৰতিফলিত।
৫. শ্ৰীকৃষ্ণৰ লীলাৰ আধ্যাত্মিক দিশ প্ৰকাশ কৰা হৈছে।