পৰম বন্ধু Class 8 Assamese Sankardev Sishu Niketan পৰম বন্ধু Chapter 4 শংকৰদেৱ শিশু নিকেটন

প্ৰশ্নোত্তৰ

(ক) পৰম বন্ধু কোন?
উত্তৰঃ যিজনে বিপদৰ সময়ত বন্ধুৰ কাষত থকাৰ লগতে তেওঁৰ সুখ-দুখত ভাগ লৈ সহানুভূতি প্ৰকাশ কৰে, তেনে ব্যক্তিকেই পৰম বন্ধু বুলি কোৱা হয়।

(খ) পৰম বন্ধুৰ এটা লক্ষণ লিখা।
উত্তৰঃ পৰম বন্ধুৰ লক্ষণ হ’ল—তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পাতি থৈ বন্ধুৰ উপকাৰৰ বাবে আগবঢ়ি অহা, বিশেষকৈ কঠিন সময়ত।

(গ) প্রকৃত বন্ধু কেতিয়া চিনিব পাৰি?
উত্তৰঃ কাৰ্যৰ সময়ত, অৰ্থাৎ বন্ধুত্বৰ প্ৰয়োগিক পৰিস্থিতিত এজন প্ৰকৃত বন্ধুক চিনিব পাৰি।

(ঘ) কেনেকুৱা বন্ধুক কবিয়ে অমূল্য ধন বুলি কৈছে?
উত্তৰঃ যি বন্ধু সঁচাকৈয়ে নিৰস্বাৰ্থভাৱে লগ থাকে, তেনে প্রকৃত বন্ধুকেই কবিয়ে অমূল্য ধনৰ সৈতে তুলনা কৰিছে।

(ঙ) কেতিয়া এজন বন্ধুক স্বাভাৱিক আৰু স্বার্থপৰ বন্ধু বুলিব পাৰি?
উত্তৰঃ বন্ধুত্বৰ দায়িত্ব এৰাই বিপদৰ সময়ত সৰি পৰে যিজন, তেওঁক স্বাভাৱিক আৰু স্বাৰ্থপৰ বন্ধু বুলি কোৱা যায়।

(চ) ড ° সূর্যকুমাৰ ভূঞাৰ একমাত্র কবিতা পুথিখনৰ নাম কি?
উত্তৰঃ ড° সূৰ্যকুমাৰ ভূঞাই ৰচনা কৰা একমাত্ৰ কবিতা পুথিখনৰ নাম হ’ল ‘নিৰ্মালি’।

(২) কবিতাটিৰ মূল ভাব লিখা—

উত্তৰঃ ড° সূর্যকুমাৰ ভূঞাৰ ৰচিত ‘পৰম বন্ধু’ এটি শিক্ষামূলক আৰু নীতিসংগ্ৰহমূলক কবিতা। এই কবিতাটিৰ জৰিয়তে কবিয়ে সঁচা বন্ধু তথা প্ৰিয় বন্ধুৰ বৈশিষ্ট্য বুজাবলৈ চেষ্টা কৰিছে। জীৱনত বহু বন্ধু লগ পোৱা যায়, কিন্তু সকলোৰে সৈতে ঘনিষ্ঠতাৰ অনুভৱ নহয়। প্রকৃত বন্ধুৰ চিনাকী কাৰ্যক্ষেত্ৰতেই সম্ভৱ হয়।

সাধাৰণতে বহু বন্ধু ধন-সম্পত্তিৰ সময়ত লগ থাকে, কিন্তু যেতিয়া বিপদ আহে, তেতিয়া অনেকেই আঁতৰি যায়। কিন্তু যিজনে বন্ধুৰ দুখত লগতে থাকে, নিজৰ স্বাৰ্থ ত্যাগ কৰি বন্ধুৰ ভালৰ বাবে সহায়ৰ হাত আগবঢ়ায়, সেয়েহে পৰম বন্ধু। তেনে বন্ধুৰ মূল্য অমূল্য। আনহাতে, যিজনে কেৱল নিজৰ লাভৰ কথা ভাবি বন্ধুত্বৰ অভিনয় কৰে, তেনে বন্ধুৰ পৰা আঁতৰি থাকিলেই ভাল। কবিতাটিয়ে এনে বন্ধুত্বৰ পৰিচয় দিবলৈ সহায় কৰে।

(৩) “জুখিলেহে জনা যায় লাহি নে গধূৰ”— কথাষাৰৰ তাৎপর্য বুজাই লিখা।

উত্তৰঃ “জুখিলেহে জনা যায় লাহি নে গধূৰ”— কথাষাৰটোৰ অৰ্থ হৈছে যে, বন্ধুত্বৰ সঁচা পৰীক্ষা বিপদৰ সময়ত হয়। জীৱনত বহু বন্ধু-বান্ধৱ লগ পোৱা যায়, কিন্তু এই বন্ধুবৰ্তিত কিছুমান বন্ধুৰ বাস্তৱতা মাত্ৰ বিপদৰ সময়তেই উপলব্ধি হয়। স্বাভাবিক অৱস্থাত, বা সম্পদৰ সময়ত সকলোৱে বন্ধুত্বৰ অভিনয় কৰে। কিন্তু যেতিয়া বিপদ আহে, তেতিয়া প্রকৃত বন্ধু আৰু স্বার্থপৰ বন্ধু চিনাক্ত হয়। যিজনে বিপদৰ সময়ত বন্ধুৰ সুখ-দুখত অংশীদাৰ হয়, তেওঁহে সঁচা বন্ধু, যি বন্ধুৰ বিপদৰ সময়ত লগ এৰি দিয়ে, সেয়া স্বার্থপৰ বন্ধু। সেয়া হ’ল— “জুখিলেহে জনা যায় লাহি নে গধূৰ”— কথাৰ প্ৰকৃত অৰ্থ।

(৪) পৰম বন্ধুৰ গুণ সম্পর্কে কবিয়ে কি কি কথা কৈছে বুজাই লিখা।

উত্তৰঃ কবিয়ে পৰম বন্ধুৰ গুণসমূহৰ বিষয়ে বহু মূল্যবান কথা কৈছে। পৰম বন্ধু সদায় বন্ধুৰ সৈতে থাকে—সুখৰ সময়ত আৰু দুখৰ সময়তো। বিপদৰ সময়ত বন্ধুৰ সৈতে মিলিত হৈ, বন্ধুৰ দুখৰ অংশীদাৰ হ’ব, আৰু নিজৰ স্বাৰ্থ ত্যাগ কৰি বন্ধুৰ কল্যাণৰ বাবে সহায়ৰ হাত আগবঢ়াই। এনে পৰম বন্ধু জীৱনৰ সঁচা অমূল্য বন্ধুৰূপে আগবঢ়ে।

পৰম বন্ধুৰ গুণৰ আরেকটা প্ৰধান দিশ হৈছে যে, তেওঁ সম্পদৰ সময়ত যিদৰে বন্ধুৰ লগত থাকে, ঠিক তেনেই বিপদৰ সময়ত থাকে। সেয়া নহলে, যেতিয়া বন্ধুৰ শােক আৰু দুখৰ সময় আহে, পৰম বন্ধু সেয়া নিজৰ মনত অনুভৱ কৰে। তেওঁ সদায় বন্ধুৰ সুখ-দুখৰ অংশীদাৰ, আৰু যিদৰে বন্ধুৰ চিন্তা-ভাবনাত থাকিবলৈ তেওঁ নিজে সজাগ থাকে, তেনেই পৰম বন্ধু। সেয়া হ’ল, “যি বন্ধুৰে টোপনি মাৰাৰ পৰা ওঠে, সেই পৰম বন্ধু”।

৫। প্রসঙ্গ সঙ্গতি দর্শাই ব্যাখ্যা কৰা –
(ক) সম্পদত প্রিয়বন্ধু অনেক ওলায়, আপদত তেনে বন্ধু কেনিবা পলায়।

এই কবিতাৰ উদ্ধৃতি ড° সূর্য কুমাৰ ভূঞাৰ “পৰম বন্ধু” নামৰ কবিতাৰ পৰা সংগৃহীত। কবিতাৰ এই অংশে যি ভাব প্ৰকাশ পায়, সেয়া আমাৰ জীৱনত বন্ধুত্বৰ আচৰণৰ আসল ৰূপক উদ্ভাসিত কৰে। সম্পদৰ সময়ত বন্ধুৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পায়, কিন্তু বিপদৰ সময়ত বন্ধু বাছনি কৰা কঠিন। “সম্পদত প্রিয়বন্ধু অনেক ওলায়”—এই অংশে কবিয়ে সেইসকল বন্ধুৰ কথা কৈছে, যি সমৃদ্ধি বা সুবিধাৰ সময়ত লগ দিয়ে। সম্পদৰ স’তে বন্ধুত্বৰ ৰূপ দেখা যায়, যেতিয়া সকলোৰে জীৱনত শখ-সুখৰ পৰিৱেশ থাকে।

তথাপি, বাস্তৱিক বন্ধুত্বৰ পৰীক্ষা তেতিয়া হয়, যেতিয়া বিপদ আহে। “আপদত তেনে বন্ধু কেনিবা পলায়”—এই অংশে কবিয়ে সেয়া প্ৰতিপন্ন কৰিছে যে, বিপদৰ সময়ত, সম্পদৰ সময়ত লগ দিয়া বন্ধুসমূহ সাধাৰণতে দূৰ হ’ব পাৰে। যিসকলে বিপদৰ সময়ত বন্ধুক সহায়ৰ হাত আগবঢ়াই, সেয়াই প্রকৃত বন্ধু। কিন্তু যিজনে বিপদৰ সময়ত সহায় নেদেখাই, লগ এৰি পলাই যায়, সেয়া স্বাৰ্থপৰ বন্ধু।

এইভাবেই কবি দুটা ভিন্ন পৰিস্থিতিত বন্ধুত্বৰ চাৰিত্ৰিক বৈশিষ্ট্য দেখুৱাইছে—যতদিন সুখ আৰু সম্পদ থাকে, বন্ধুৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পায়; কিন্তু যেতিয়া বিপদ আহে, বন্ধুত্বৰ পৰীক্ষা হয় আৰু সঁচা বন্ধু কেইজনেই থাকে।

(খ) মহাৰথ প্ৰিয়জন লভিছে যি জনে,
পাইছে অমূল্য ধন বিচাৰি সিজনে।

উক্ত কবিতা ফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ভাৰতী সাহিত্য চয়ন পাঠটোৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে। প্ৰিয় বন্ধু বিচাৰি পোৱা জনে অমূল্য ধন বিচাৰি পায়। সকলোৰে জীৱনত বহুতো বন্ধু আহে। কিন্তু যিজনে বিপদৰ সময়ত বন্ধুৰ ওচৰত থাকি সুখ-দুখৰ সমভাগী হয় তেৱেঁই পৰম বন্ধু, আৰি যিবোৰ বন্ধুৱে সম্পদৰ সময়ত লগ দি বিপদৰ সময়ত লগ এৰি দিয়ে, তেওঁলোক হ’ল স্বাৰ্থপৰ বন্ধু। জীৱন সংগ্ৰামত যিয়ে প্ৰিয় বন্ধু বিচাৰি পাইছে, তেওঁৱে জীৱনৰ অমূল্য ধন বিচাৰি পাইছে।

কবিতাফাঁকি ড° সূর্য কুমাৰ ভূঞাদেৱে ৰচনা কৰা আৰু আমাৰ পাঠ্য পুথিৰ অন্তর্ভুক্ত ‘পৰম বন্ধু’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা উদ্ধৃত কৰা হৈছে। কবিতাফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে কোনে প্রকৃততে ‘অমূল্য ধন’ প্ৰিয়বন্ধু লাভ কৰে, তাকেই কৈছে। কবিয়ে ইয়াত প্ৰিয় বন্ধুক ‘মহাৰথ’ বুলি কৈ তেনেকুৱা বন্ধুক অমূল্য ধনৰ লগত তুলনা কৰিছে। ‘অমূল্য ধন’ সদৃশ প্ৰিয়বন্ধু লাভ কৰাটো সকলাে মানুহৰ ভাগ্যত নিমিলিবও পাৰে। সম্পদৰ সময়ত আগুৰি ধৰা, একে পাতত ভাত খোৱা অনেক বন্ধুৱে বিপদৰ সময়ত বন্ধুক এৰি পলাই যােৱাও দেখা যায়। কিন্তু তাৰ মাজতে এনেকুৱা বন্ধুও থাকে যিয়ে নিজৰ স্বার্থ ত্যাগ কৰি হ’লেও বিপদৰ সময়ত বন্ধুক সহায় কৰে। এনেকুৱা বন্ধুই হৈছে ‘মহাৰথ’ বন্ধু। গতিকে যিজনে এনেকুৱা ‘মহাৰথ’ বন্ধু লাভ কৰে, তেওঁ প্ৰকৃততে অমূল্য ধন পােৱাৰ নিচিনা হয়।

উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ভাৰতী সাহিত্য চয়ন পাঠটোৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে। ত্যাগ কৰাৰ সময়তহে চিনিব পাৰি, কোন পৰম বন্ধু আৰু কোন স্বাৰ্থপৰ বন্ধু। সকলোৰে জীৱনত বহুতো বন্ধু আহে। আমি আমাৰ জীৱনত লগ পোৱা সকলো বন্ধুৱেই পৰম বন্ধু বা স্বাভাৱিক নহয়। বন্ধুৰ বিপদৰ সময়ত যেতিয়া নিজ স্বাৰ্থ ত্যাগ কৰিব লাগে, তেতিয়াহে চিনিব পাৰি কোন পৰম বন্ধু বা স্বাভাৱিক বন্ধু আৰু কোন স্বাৰ্থপৰ বন্ধু।

কবিতাফাঁকি ড° সূর্য কুমাৰ ভূঞাদেৱে ৰচনা কৰা আৰু আমাৰ পাঠ্য পুথিত অন্তর্ভুক্ত ‘পৰম বন্ধু’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা উদ্ধৃত কৰা হৈছে। কোন সময়ত স্বাভাৱিক বন্ধু আৰু স্বার্থপৰ বন্ধুক চিনিব পৰা যায়, তাকেই উক্ত কবিতাফকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে কৈছে। জীৱনৰ যাত্ৰা পথত লগ লোৱা বন্ধুবোৰৰ ভিতৰত কোনজন স্বাভাৱিক বন্ধু আৰু কোনজন স্বার্থপৰ বন্ধু সতকাই চিনিব নোৱাৰি। কিন্তু বন্ধুৰ হকে যেতিয়া কিবা ত্যাগৰ প্ৰশ্ন আহে, তেতিয়া সহজে চিনি পোৱা যায়। বন্ধুৰ বিপদ-কালত নিজৰ স্বার্থত্যাগ কৰি হ’লেও যিজনে বন্ধুৰ কল্যাণৰ হকে সহায়ৰ হাত আগবঢ়ায়, সেইজন স্বাভাৱিক বন্ধু। আনহাতে, বন্ধুৰ বাবে সামান্য কিবা ত্যাগৰ প্ৰয়োজন হলে যিজনে গা এৰা দিয়ে বা পলায়, তেওঁ স্বার্থপৰ বন্ধু। এনেকুৱা বন্ধুৰ সংগ এৰি চলিব লাগে।

ভাষা বিচাৰ

প্রশ্ন ১: ‘ প্রিয় ’ শব্দৰে আৰম্ভ হােৱা তিনিটা শব্দ লিখা ।

উত্তৰঃ প্রিয় গীত , প্রিয় ছাত্র , প্রিয় গ্রন্থ , প্রিয় বন্ধু , প্রিয় ফুল , প্রিয় ছবি ।

প্রশ্ন ২: বিপৰীত শব্দ লিখা—

উত্তৰঃ
প্ৰিয় — অপ্ৰিয়।
বন্ধু — শত্ৰু।
লাহি — ডাঠ।
অমূল্য — মূল্যবিহীন।
স্বাৰ্থপৰ — নিস্বাৰ্থ।
ত্যাগ — গ্ৰহন।
চিনাকি — অচিনাকি।
সম্পদ — অসম্পদ।
টোপনি — সাৰে থকা।
ৰাতি — দিন।
সুন্দৰ — বদছৰ।
আগ — পিছ।
সঁচা — মিছা।
শক্তি — দুর্বলতা।
পুৰণি — নতুন।
পঢ়া — লৰা।

প্ৰশ্ন ৩: সমাৰ্থক শব্দ লিখা—

উত্তৰঃ
বিপদ – আপদ, দুৰ্যোগ, বিপত্তি, বিঘিনি, ক্ষতি, বিপর্যয়।
মিত্র – বন্ধু, সুহৃদ, সহচৰ, স্নেহী।
পদ – চৰণ, ভৰি, উপাধি, স্থান, পদবি।
নিদ্রা – টোপনি, শেৱালি, নিদ্ৰিত অৱস্থা।
শোক – দুখ, বেজাৰ, শোণিত, বেদনা, বিষাদ।
আনন্দ – সুখ, হর্ষ, উল্লাস, উৎফুল্লতা।
শক্তি – বল, দখল, ক্ষমতা, শক্তিমত্তা।
শুদ্ধ – সঠিক, বিশুদ্ধ, নির্মল।

প্ৰশ্ন ৪: তলৰ শব্দবোৰৰ বিভক্তি ভাঙি দেখুৱাই—

উত্তৰঃ
সম্পদত = সম্পদ + ত ।
বন্ধুৰ = বন্ধু + ৰ ।
মানুহে = মানুহ + এ ।
আজিৰপৰা = আজিৰ + পৰা ।
প্ৰিয়জনলৈ = প্ৰিয়জন + লৈ ।
হাতেৰে = হাত + ৰে ।

প্ৰশ্ন ৫: দিন-ৰাতি (দিন আৰু ৰাতি)— এনেকুৱা সমস্ত পদত হাইফেন (-) ব্যৱহাৰ কৰা হয়; কিন্তু দিৰুক্ত শব্দত হাইফেন ব্যৱহাৰ নহয়। যেনে—মনে মনে, ঘনে ঘনে। তোমালোকে এনেধৰণৰ আন তিনিযোৰ শব্দ (হাইফেন ব্যৱহাৰ হোৱা আৰু হাইফেন ব্যৱহাৰ নোহোৱা) লিখা।

উত্তৰঃ হাইফেন ব্যৱহাৰ হোৱা — গছ-গছনি, চৰাই-চিৰিকটি, ঘৰ-দুৱাৰ।
হাইফেন ব্যৱহাৰ নোহোৱা — ঘৰে ঘৰে, বনে বনে, গছে গছে।

প্ৰশ্ন ৬: বাক্য সাজা—

উত্তৰঃ
১. আপদে বিপদে: “ৰাম, যি পৰিসৰে এক মহান সাধু লোক আছিল, সেয়া পৰিসৰে দেখা যায়, আপদে বিপদে মানুহৰ সহায়ৰ হাত আগবাঢ়াই চাৰা পৰা যায়।”
২. মহাৰথী: “কৰ্ণ আছিল এক মহাৰথী, যি তেওঁৰ অদ্বিতীয় বীৰত্বৰ বাবে সৰ্বোচ্চ সন্মান লাভ কৰিছিল।”
৩. প্ৰিয়বন্ধু: “প্ৰিয়বন্ধু, যাক চিৰকালৰ বাবে অমুল্য বন্ধুত্বৰ সৈতে জানোচা, সেয়া পৰম বন্ধু নহ’বও পাৰে।”
৪. স্বাৰ্থপৰ: “স্বাৰ্থপৰ বন্ধু, যি শুধুমাত্ৰ সম্পদৰ সময়ত উপস্থিত থাকে, সেয়া কেতিয়াও প্রকৃত বন্ধু নহ’ব পাৰে।”

প্ৰশ্ন ৭: শুদ্ধ শব্দটো বাছি উলিয়াই তলৰ বাক্যসমূহ পূৰ্ণ কৰা—

ক) কৰ্ণ মহাভাৰতৰ এজন মহাৰথী বীৰ আছিল। (ৰথী/মহাৰথী/সাৰথি)

খ) অৰ্জুন কৃষ্ণৰ ৰথৰ সাৰথি আছিল। (ৰথী/মহাৰথী/সাৰথি)

গ) স্বাৰ্থপৰ বন্ধুৱে সংগ দিয়ে সম্পদৰ সময়ত। (সম্পদৰ/বিপদৰ/দুখৰ)

ঘ) প্ৰিয়বন্ধু সুখ-দুখৰ সমভাগী হয়। (সমভাগী/আঁতৰ/অজ্ঞাত)