ভূপেন হাজৰিকা অসমৰ গৌৰৱ, যাৰ নাম কেৱল সংগীত জগততে নহয়, সাহিত্য, চলচ্চিত্ৰ, ৰাজনীতি আৰু সমাজসেৱাৰ ক্ষেত্ৰতো উজ্জ্বলভাৱে জ্বলিছে। তেওঁক “সুধাকণ্ঠ” আৰু “ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বাৰ্ড” বুলি জনা যায়। তেওঁৰ জীৱন আৰু কৰ্মই অসমীয়া জাতিৰ গৰ্ব আৰু আত্ম-সম্মানক দৃঢ় কৰিলে।
জন্ম আৰু পৰিয়াল
ভূপেন হাজৰিকাৰ জন্ম ১৯২৬ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত অসমৰ শদিয়াত হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ নীলকান্ত হাজৰিকা আৰু মাতৃ শান্তিপ্ৰভা হাজৰিকা। তেওঁ দহ ভাই-ভনীৰ মাজত জ্যেষ্ঠ আছিল। তেওঁৰ পৰিয়াল সংগীত আৰু সাহিত্যৰ সৈতে গভীৰভাৱে জড়িত আছিল। তেওঁৰ ভনী সুদক্ষিণা শৰ্মা আৰু ভাই জয়ন্ত হাজৰিকাও প্ৰসিদ্ধ সংগীত শিল্পী।
শিক্ষা আৰু প্ৰাথমিক জীৱন
ভূপেন হাজৰিকাই শদিয়া আৰু তেজপুৰত প্ৰাথমিক আৰু মাধ্যমিক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। তেজপুৰত থাকোতে তেওঁ জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা আৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সৈতে পৰিচিত হয়। ১৯৪২ চনত কটন কলেজৰ পৰা ইণ্টাৰমিডিয়েট পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ, ১৯৪৬ চনত বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ৰাজনীতি বিজ্ঞানত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৫০ চনত আমেৰিকাৰ কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা শিক্ষা বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী আৰু ১৯৫২ চনত গণসংযোগত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। নিউয়ৰ্কত থাকোতে তেওঁ বিখ্যাত সংগীতজ্ঞ পল ৰবচনৰ সৈতে পৰিচিত হয়।
সংগীত আৰু সাহিত্য জগত
ভূপেন হাজৰিকাই শৈশৱতে অল ইণ্ডিয়া ৰেডিঅ’ত গান গোৱা আৰম্ভ কৰিছিল। তেওঁ ৰচনা কৰা গানসমূহ কেৱল সংগীত নহয়, সেইবোৰে সমাজৰ গভীৰ চিন্তা, দাৰ্শনিক দৃষ্টিভংগী আৰু মানৱতাবাদী চিন্তাক প্ৰতিফলিত কৰিছিল। “মানুহে মানুহৰ বাবে”, “বিস্তীৰ্ণ দুৰণি”, “গাঁৱৰ পোৱালি মন” আদি গানসমূহৰ জৰিয়তে তেওঁ সমাজত এক ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাইছিল।
তেওঁ বহু ভাষাত গান গাইছিল — অসমীয়া, বঙালী, হিন্দী, ইংৰাজী, উৰ্দু, গুজৰাটি, নেপালী আদিত। তেওঁৰ গানসমূহত গৰিমা, প্রতিবাদ, উদ্দীপনা, মৰম, যন্ত্ৰণা আৰু সামাজিক বার্তা স্পষ্ট দেখা যায়।
চলচ্চিত্ৰ জগতত অৱদান
ভূপেন হাজৰিকাই অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ জগততো এক উল্লেখযোগ্য অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁ “শকুন্তলা”, “প্ৰতিধ্বনি”, “লটাঘটি”, “চীক মিক বেজাৰ”, “চামেলি মেমচাব” আদি বহু চলচ্চিত্ৰত সংগীত পৰিচালক, গীতকাৰ আৰু পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল। তেওঁ অসমীয়াৰ উপৰিও বাংলা আৰু হিন্দী চলচ্চিত্ৰতো সংগীতৰ জাদু দেখুৱাইছিল। তেওঁ “অৰুণোদয়” নামৰ এখন চিনেমা পৰিচালনা কৰিছিল, যিটো অসমীয়া চিনেমা ইতিহাসত এক গুৰুত্বপূর্ণ স্থান লাভ কৰিছে।
ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক ক্ষেত্ৰত
ভূপেন হাজৰিকাই সংগীত আৰু শিল্পৰ জগতৰ বাহিৰতো ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰতো অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁ ২০০৪ চনত বিজেপি দলৰ হৈ ৰাজ্যসভাৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈছিল। যদিও তেওঁ ৰাজনীতিত সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত নাছিল, তথাপি এজন বৌদ্ধিক, উদাৰপন্থী চিন্তাবিদ হিচাপে সমাজৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ ৰাখিছিল।
পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান
ভূপেন হাজৰিকাৰ প্ৰতিভাক স্বীকৃতি দি বিভিন্ন ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় সন্মান প্ৰদান কৰা হৈছিল। তেওঁৰ লাভ কৰা উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
- পদ্মশ্ৰী (১৯৭৭)
- পদ্মভূষণ (২০০১)
- পদ্মবিভূষণ (২০১২, মৰণোত্তৰ)
- ভাৰত ৰত্ন (২০১৯, মৰণোত্তৰ)
- দাদাসাহেব ফালকে বঁটা (১৯৯২) – ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰ জগতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ বঁটা
- আসাম ৰত্ন, শংকৰদেৱ বঁটা, আদি বহু পুৰস্কাৰে তেওঁক সন্মানিত কৰা হৈছিল।
মৃত্যু
ভূপেন হাজৰিকাই ২০১১ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত মুম্বাইৰ ককিলাবেন হাস্পতালত শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে। তেওঁৰ মৃত্যুত কেৱল অসম নহয়, সমগ্ৰ ভাৰত আৰু বিশ্বৰ সংগীত প্ৰেমীয়ে গভীৰ শোক প্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁৰ দেহটো গুৱাহাটীলৈ অনা হৈছিল আৰু নেমখুৰীত পূৰ্ণ ৰাষ্ট্ৰীয় সন্মানৰ সৈতে দাহ কৰা হৈছিল।
উপসংহাৰ
ভূপেন হাজৰিকা এজন সাধাৰণ ব্যক্তি নহয়, তেওঁ আছিল এটা জীৱন্ত কিংবদন্তি। তেওঁৰ গানসমূহ ক্ৰমে অসমৰ সীমা পাৰ কৰি বিশ্বৰ হিয়াত স্থান পাইছে। তেখেতৰ জীৱন, চিন্তা আৰু দৰ্শনে আগন্তুক প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি থাকিব। অসম তথা ভাৰতৰ সংস্কৃতিৰ ভাণ্ডাৰত ভূপেন হাজৰিকাৰ অৱদান চিৰস্মৰণীয় হৈ ৰ’ব।